15.01.2019
Кліматычная характарыстыка 2018 года
2018 год быў цёплым. Сярэднегадавая тэмпература паветра склала + 7,9°С, што на 1,2°С вышэй за норму.
Адхіленне сярэдняй гадавой тэмпературы паветра
ад кліматычнай нормы (+6,7°С) па Беларусі
Гэты год заняў чацвёртае месца ў ранжыраваным шэрагу назіранняў (ад найбольш цёплага года да найбольш халоднага) з 1945 года. На працягу ўсяго года, за выключэннем лютага і сакавіка, назіраліся станоўчыя анамаліі тэмпературы паветра.
Адхіленне сярэдняй месячнай тэмпературы паветра
ад кліматычнай нормы ў сярэднім па Беларусі за 2018 год
2018 год пачаўся з цёплага студзеня (-2,7°С), тэмпература якога была на 1,7°С вышэй за норму. Асабліва цёплай была першая дэкада, калі дзённыя тэмпературы дасягалі +8°С. Пераход сярэднясутачнай тэмпературы паветра праз 0°С да меншых значэнняў, што азначае пачатак зімы ў кліматалогіі, ажыццявіўся па ўсёй тэрыторыі краіны 8 студзеня, што больш чым на паўтара месяца пазней сваіх звычайных тэрмінаў. З сярэдзіны студзеня утварыўся ўстойлівы снежны полаг, які ўтрымліваўся да канца зімы.
Люты быў значна халадней, з сярэднямесячнай тэмпературай -6,0°С, што на 1,7°С ніжэй за норму. Асабліва халодным быў канец месяца, калі ў начныя гадзіны тэмпература паветра паніжалася да -15°С і ніжэй. У гэтым месяцы была зарэгістравана самая нізкая тэмпература паветра за 2018 год - -30,4°С, якая адзначана ў Клічаве 27 лютага.
Сярэдняя тэмпература за вясну 2018 года склала + 8,3°С, што вышэй за кліматычную норму на 1,3°С. Нягледзячы на станоўчую тэмпературную анамалію сезона, вясна пачалася з халоднага сакавіка з сярэдняй тэмпературай паветра за месяц +0,2°С, якая была ніжэйшай за кліматычную норму на 2,8°С. Такі халодны сакавік бывае прыблізна адзін раз у 5 гадоў.
7-8 сакавіка па паўднёвым захадзе, а 23 сакавіка - 1 красавіка па большай частцы тэрыторыі краіны ажыццявіўся пераход сярэдняй сутачнай тэмпературы паветра праз 0°С у бок станоўчых значэнняў (пачатак вясны ў кліматалогіі).
Красавік быў вельмі цёплым. У першыя пяць дзён красавіка паўсюдна адбылося разбурэнне снежнага покрыва. Сярэдняя тэмпература паветра ў красавіку склала +10,5°С, што на 3,2°С вышэй за кліматычную норму. Такі цёплы красавік адзначаецца другі раз пасля анамальна цёплага красавіка 2000 года з тэмпературай +10,9°С.
Пачатак вегетацыйнага перыяду (пераход сярэдняй сутачнай тэмпературы паветра праз 5°С) па ўсёй тэрыторыі краіны ажыццявіўся 3-5 красавіка, у тэрміны блізкія да звычайных. Ўстойлівы пераход сярэдняй сутачнай тэмпературы паветра праз 10°С (пачатак перыяду актыўнай вегетацыі) практычна па ўсёй краіне ажыццявіўся 4-15 красавіка, на паўтары-дзве дэкады раней, чым звычайна. Толькі па крайнім паўночным і паўночна-усходнім раёнам ён ажыццявіўся ў тэрміны, блізкія да звычайных (29 красавіка). 29-30 красавіка, амаль на месяц раней сваіх звычайных тэрмінаў, адбыўся пераход сярэдняй сутачнай тэмпературы паветра праз +14°С у бок больш высокіх значэнняў, што лічыцца пачаткам лета ў кліматалогіі.
Май апынуўся анамальна цёплым з сярэднямесячнай тэмпературай +16,9°С, што вышэй за кліматычную норму на 3,5°С. Такі цёплы май у Беларусі адзначаны ўпершыню за ўвесь перыяд метэаназіранняў. Нягледзячы на высокую тэмпературу паветра, абсалютныя майскія максімумы не былі перавышаны.
Улетку 2018 года сярэдняя тэмпература паветра склала + 18,9°С, што на 1,6°С вышэй за норму. Сярэдняя тэмпература паветра ўсіх трох летніх месяцаў была вышэй за кліматычную норму. У чэрвені сярэдняя па рэспубліцы тэмпература паветра склала +17,6°С, што вышэй за кліматычную норму на 1,2°С. У ліпені сярэдняя па рэспубліцы тэмпература паветра склала +19,6°С пры норме +18,4°С. Сярэдняя тэмпература жніўня была вышэй за норму на +2,3°С і склала +19,6°С. За лета па тэрыторыі краіны адзначана ад 32 да 62 гарачых дзён (з максімальнай тэмпературай паветра +25°С і вышэй) пры норме 28-60 дзён. Лік вельмі гарачых дзён (з максімальнай тэмпературай паветра +30°С і вышэй) у гэтым годзе склала ад 1 да 14, а нармальным лічыцца ад 3 да 15 дзён з такімі тэмпературамі, прычым найбольшая колькасць вельмі гарачых дзён адзначалася ў жніўні. Максімальная тэмпература паветра за летні сезон была зарэгістравана 14 жніўня на метэастанцыях Ваўкавыск і Пінск і склала +32,6°С і гэта значэнне з'яўляецца абсалютным тэмпературным рэкордам года.
Увосень сярэдняя тэмпература паветра склала +8,0°С пры норме 6,5°С. Цёплымі былі ўсе тры месяцы, асабліва верасень, калі сярэдняя тэмпература паветра перавышала кліматычную норму на 2,9°С і склала + 15,0°С. Такі цёплы верасень адзначаецца ўпершыню за перыяд з 1945 года.
22-23 верасня, прыкладна на 2 дэкады пазней сваіх звычайных тэрмінаў, адбыўся ўстойлівы пераход сярэдняй сутачнай тэмпературы паветра праз 14°С у бок паніжэння, што ў кліматалогіі азначае канец кліматычнага лета. Такім чынам, кліматычнае лета ў 2018 годзе склала практычна чатыры месяцы. 23-25 верасня ў тэрміны блізкія к звычайным, на большай частцы тэрыторыі краіны ажыццявіўся пераход сярэдняй сутачнай тэмпературы паветра праз 10°С (заканчэнне перыяду актыўнай вегетацыі). У паўднёва-заходніх раёнах гэты пераход ажыццявіўся 29 верасня. У кастрычніку і лістападзе станоўчая анамалія тэмпературы склала 1,3 і 0,1°С адпаведна. У канцы кастрычніка па паўночным і паўночным усходзе краіны і ў першай-другой дэкадзе лістапада па астатняй тэрыторыі скончыўся вегетацыйны перыяд, гэта значыць адбыўся пераход сярэднясутачнай тэмпературы паветра праз 5°С у бок больш нізкіх значэнняў. У другой і трэцяй дэкадзе лістапада, у тэрміны блізкія да звычайных, пачалася кліматычная зіма, а менавіта пераход сярэднясутачнай тэмпературы паветра праз 0°С у бок паніжэння.
Снежань быў цёплым, сярэдняя тэмпература паветра за месяц склала -1,9°С, што вышэй за кліматычную норму на 1,4°С. Асабліва цёплай выдалася трэцяя дэкада снежня, калі дзённыя максімумы тэмператур дасягалі на паўднёвым захадзе краіны +4+5°С. Снежнае покрыва пачало ўсталёўвацца ў канцы лістапада, на апошні дзень года ўтрымлівалася на большай частцы тэрыторыі краіны, за выключэннем Брэсцкай вобласці.
За 2018 год у сярэднім па краіне выпала 585 мм ападкаў або 89% нормы (норма 645 мм).
Адхіленне гадавых сум ападкаў ад кліматычнай нормы (645 мм) па тэрыторыі Беларусі
З 12 месяцаў найбольш вільготнымі месяцамі былі ліпень і снежань, калі сума ападкаў істотна перавышала норму. Самым вільготным месяцам года быў ліпень, калі ў сярэднім па краіне выпала 148 мм ападкаў або 174% ад месячнай нормы. Ліпень 2018 года заняў 4 месца ў ранжыраваным шэрагу метэаназіранняў па месячных сумах ападкаў, пачынаючы з 1945 года. Самымі сухімі месяцамі былі лістапад і травень, на працягу якіх у сярэднім па краіне выпала 21 і 29 мм ападкаў адпаведна (46% і 49% кліматычнай нормы). Такое і меншая колькасць ападкаў у траўні адзначаецца прыкладна адзін раз у 10 гадоў, у лістападзе – раз у 8 гадоў. Таксама вельмі сухой была другая дэкада кастрычніка, калі па ўсёй тэрыторыі Беларусі ападкаў не адзначалася. Такая малая колькасць ападкаў у гэты перыяд назіраецца другі раз з 1979 года.
Адхіленне месячных сум ападкаў ад кліматычнай нормы
за 2018 год па тэрыторыі Беларусі
У 2018 годзе ў Беларусі зарэгістраваны наступныя віды небяспечных з'яў: адзначана па адным выпадку вельмі моцнага ветру з хуткасцю 27 м/с (у Слаўгарадзе 21 красавіка), выпадзенне граду дыяметрам 27 мм (у Полацку 17 мая), наліпанне мокрага снегу дыяметрам 35-84 мм (у Барысаве 15-16 лістапада) і 12 выпадкаў вельмі моцных дажджоў, у тым ліку ліўняў. Максімальная сутачная колькасць ападкаў зарэгістравана ў Касцюковічах 22 ліпеня (80 мм), дзе быў перавышаны сутачны максімум ападкаў за ўвесь перыяд назірання. У траўні і чэрвені на поўдні краіны адзначалася глебавая засуха. Замаразкі ў паветры і на глебе рэгістраваліся з мая па чэрвень і з верасня па кастрычнік.
Спецыялізаваныя сайты і сайты Філіялаў
Iнфармацыйныя iнтэрнэт-парталы
Iнтэрнэт-партал Прэзiдэнта Рэспублiкi Беларусь
Міністэрства прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя Рэспублікі Беларусь
Бiяметрычныя дакументы Рэспублікі Беларусь
Нацыянальны прававы Інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь
Нацыянальны цэнтр інтэлектуальнай уласнасці
Беларускі прафсаюз работнікаў лесу і прыродакарыстання
Афіцыйныя геральдычныя сімвалы Рэспублікі Беларусь
Мінская абласная арганізацыя Беларускага прафсаюза работнікаў лесу і прыродакарыстання